KHUTBAH
IDUL ADHA 1433 H/2012M
KANTHI
SEMANGAT QURBAN KITO TINGKATAKEN IMAN LAN TAQWA KANGGE ANGGAYUH KEBAHAGIAAN
NDUNYO AKHIRAT
Oleh : Anis Purwanto
Allahu Akbar, Allahu Akbar, Allahu Akbar, laa ilaaha
illallahu Allahu Akbar, Allahu Akbar walillahil hamdu.
Para sederek kaum muslimin lan muslimat. Jamaah
‘aidin lan ‘aidat rakhimakumullah.
Langkung rumiyin, sumangga kita sami
nyaosaken puji syukur dhumateng Allah SWT, ingkang sampun paring kanikmatan,
rahmat sarta hidayah dhumateng kita sedaya. Sahingga kanthi ijin Allah SWT,
kita wonten ing enjangipun dinten Idul Adha ingkang kebak kebahagiaan punika
seget kempal manunggal ngupadi ridlanipun Allah SWT, kanthi nindakaken ibadah
dhumateng Allah SWT, lan sekaligus minangka bukti anggen kita nglaeraken raos
syukur dhumateng Allah SWT.
Shalawat saha salam mugia katur
dhumateng Gusti Rasul, Nabi besar Muhammad SAW, ingkang sampun mbimbing
dhumateng sedaya kaum muslimin, tumuju margi ingkang utami. Mugi-mugi kita
sedaya pikantuk syafaatipun mbenjang wanten ing yaumul kiyamah, bekja fiddun ya
wal akhirah, amin ya rabbal ‘alamin.
Para sederek kaum muslimin lan muslimat. Jamaah
‘aidin lan ‘aidat rakhimakumullah.
Wanten ing enjang ingkang endah punika, kita sedaya umat Islam sami
ngempal wanten ing tanah-tanah lapang, wanten masjid-masjid, lan wanten
mushala-mushla utawi papan panggenan sanesipun ingkang kasediyakaken shalat
Idul Adha. Malah kanthi gumbiraning manah lan kebak raos syukur punika, kita
agungaken asmanipun Allah kanthi maos takbir, tahlil lan tahmid, wiwit kala
dalu ngantos ing enjang punika. Sesarengan kaum muslimin saindenging bawana,
saking kitha ageng ngantos ing pelosok dusun. Sami ngegungaken lan muji syuklur
ing ngarso dalem Allah SWT. Kanthi sikep dhepe-dhepe ing ngarsanipun Allah
ingkang Maha Agung.
Kalimat takbir, tahlil lan tahmid
ingkang kita kumandangaken punika, minangka sebagian bukti pengejawantahan raos
syukur lan raos tundhuk kta dumateng Allah atas sedaya kanugrahan saha
kanikmatan ingkang dipun paringaken dumaten kita sedaya, ingkang kita mboten
badhe saget ngetang, awit kathahipun kanikmatan ingkang kaparingaken dumateng
kita sedaya :
وَإِن تَعُدُّواْ
نِعۡمَةَ ٱللَّهِ لَا تُحۡصُوهَآۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَغَفُورٌ۬ رَّحِيمٌ
“Lan
yen sira kabeh arep ngetung kanikmatan peparing Allah, yekti sira kabeh ora
bakal bias ngetung. Satemene Allah iku Maha Paring Pangapura lan Maha Welas
Asih”. (QS An Nahl:18).
Para sederek kaum muslimin lan muslimat,
rakhimakumullah. Jamaah ‘aidin lan ‘aidat rakhimakumullah.
Wanten ing tanggal 10 Dzul Hijjah,
kados ing dinten samangke punika, para jamaah Haji nembe ngempal wanten ing
kitha Mina, saksampunipun kala wingi sami nindakaken wuquf wanten ing padang
Arofah, satunggalipun padha pasir ingkang wiyar sanget, tandus lan gersang.
Ngempal wanten ing ngriku nalika tanggal 9 Dzul Hijjah kadas dinten kala wingi.
Saleebetipun nindakaken upacara
ibadah haji, para jamaah punika sami ngagem ageman ihrom, ingkang waninipun
pethak lan tanpa dipun jahit. Ageman ihrom ingkang makaten punika minangka
lambangipun persamaan aqidah lan pandangan hidup. Awit umat Islam pancen
satunggaling umat ingkang anggadhahi aqidah lan pandangan hidup ingkang sami
lan seragam.
Wanten ing saat-saat makaten punika,
prasasat sampun mbaten saget dipun bentenaken malih antawisipun tiyang ingkang
sugih lan ingkang miskin, antawisipun pemimpin lan rakyat biasa. Sedaya ngraos
sederajat, setingkat, sami dadas kawulanipun Allah, ingkang nembe ibadah, nyaketaken
manah dalah sliranipun dumateng Allah. Sami-sami lan sesarengan ngumandangaken
kalimat Talbiyah :
“LABBAIKALLAHUMMA
LABBAIK, LABBAIKA LAA SYARIIKA LAKA LABBBIK, INNAL-HAMDA WAN-NI’MATA LAKA
WALMULKA LAA SYARIIKALAK”
“Nuwun inggih sendika dhawuh dalem, Gusti.
Dhuh Gusti, kula tansah mbangun turut dhawuh Paduka. Mbaten wanten sekutu kagem
Paduka. Sayektosipun sedaya puji lan sawernining kanikmatan punika kagungan
Paduka. Lan namung Paduka ingkang nguwaosi samubarang dhengah, lan mbaten
wanten ingkang nyekuthoaken kuwaos Paduka”.
Allahu Akbar, Allahu Akbar, Allahu Akbar, laa
ilaaha illallahu Allahu Akbar, Allahu Akbar walillahil hamdu.
Para sederek kaum muslimin lan muslimat.
Jamaah ‘aidin lan ‘aidat rakhimakumullah.
Dasar minangka dorongan ingkang
damel para jamaah haji ihklas ngurbanaken bondha dunyonipun, lan lega lila ngadhepi
mawarni-warni kesulitan salebetipun nindakaken ibadah haji, inggih punika
dhawuh pangandikanipun Allah wanten ing Al-Qur’an, Surat Al Haj :27-28 :
وَأَذِّن فِى
ٱلنَّاسِ بِٱلۡحَجِّ يَأۡتُوكَ رِجَالاً۬ وَعَلَىٰ ڪُلِّ ضَامِرٍ۬ يَأۡتِينَ مِن
كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ۬ (٢٧) لِّيَشۡهَدُواْ مَنَـٰفِعَ لَهُمۡ وَيَذۡڪُرُواْ
ٱسۡمَ ٱللَّهِ فِىٓ أَيَّامٍ۬ مَّعۡلُومَـٰتٍ عَلَىٰ مَا رَزَقَهُم مِّنۢ
بَهِيمَةِ ٱلۡأَنۡعَـٰمِۖ فَكُلُواْ مِنۡہَا وَأَطۡعِمُواْ ٱلۡبَآٮِٕسَ
ٱلۡفَقِيرَ (٢٨)
“Lan
sira, Ibrahim, printahna para manungsa supaya nindakake ibadah haji. Temtu
wong-wong mau padha nekani sira kanthi mlaku, lan sawenehe ana kang mung
nunggang unto kuru, teka saben-saben plosok kang adoh. Supaya padha nekseni
pirang-pirang manfaat tumrape wong-wong mau dhewe. Lan supaya wong-wong mau
padha nyebut asmane Allah ana ing dina-dina kang wus ditemtokake, atas rezki
kang wus diparingake marang wong-wong mau, kan awujud kewan raja kaya. Mula
saka iku sira kabeh padha mnagna sebagian saka daginge kewan mau. Lan sebagian
liyane wenehna marang wong-wong kang sangsara, kang fakir, suapa padha
dipangan”.
Makaten satunggaling ayat Al-Qur’an
ingkang wanten gegayutanipun kaliyan masalah ibadah haji, ingkang ing saat
sapunika nembe tengah-tengahipun dipun tindakaken dening umat Islam ingkang kaleres
kacekapan syarat rukunipun.
Wandene kagem kita, umat Islam
ingkang kaleres dereng saget nindakaken ibadah haji, wanten ing saat-saat
ingkang kebak raos syukur punika, sami nindakaken ibadah ingkang sampun kadas
dipun syariataken dening agami Islam. Wiwit kala wingi dipun sunnahaken
nindakaken siyam Arofah. Maos kalimah takbir, tahlil lan tahmid, saha shalat
idul adha.
Kajawi nindakaken shalat Id, wanten
ing saat-saat ingkang bahagia punika dipun syariataken tumrapipun kaum muslimin
ingkang sampun kacekapan, supadas mragat kewan kurban. Bab punika kadhasaraken
dhawuhipun Allah SWT:
إِنَّآ
أَعۡطَيۡنَـٰكَ ٱلۡكَوۡثَرَ (١) فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَٱنۡحَرۡ (٢)
“Satemene
Engsung wus paring kanikmatan kang akeh banget marang sira.Mula saka iku sira
nyembaha marang Pangeranira. Lan sira kurbana”. (QS. Al Kautsar:1-2).
Sejarah wantenipun syariat kurban
kanthi mragat kewan raja kaya punika wantenipun prastawa nalika Kanjeng Nabi
Ibrahim as dipun uji mental saha imanipun dening Allah SWT, kanthi kadawuhan
supadas mragat putranipun, , putra ingkang sakalangkung dipun tresnani. inggih punika Nabi Ismail as. Kanjeng Nabi
Ibrahim as ngestokaken dhawuhipun Allah punika kanthi tanpa tidha-tidha. Keng
putra piyambak, Nabi Ismail as, wontenipun inggih ihklas, namung sumarah lan
manut. Bab punika kacariosaken wanten ing salebetipun Al-Qur’an, kasebat wanten
ing Surat As Shaffat : 102 :
فَلَمَّا
بَلَغَ مَعَهُ ٱلسَّعۡىَ قَالَ يَـٰبُنَىَّ إِنِّىٓ أَرَىٰ فِى ٱلۡمَنَامِ أَنِّىٓ
أَذۡبَحُكَ فَٱنظُرۡ مَاذَا تَرَىٰۚ قَالَ يَـٰٓأَبَتِ ٱفۡعَلۡ مَا تُؤۡمَرُۖ
سَتَجِدُنِىٓ إِن شَآءَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلصَّـٰبِرِينَ (١٠٢)
“Wusana
nalika anake, Ismail iku wus tekan saguh usaha, bebarengan karo dheweke,
Ibrahim, Ibrahim banjur kandha : Dhuh ngger anakku. Rama pirsa ana ing sajrone
ngimpi, yen rama kadhawuhan dening Allah nyembelih sira, ngger. Mula saka iku
pikiren, kepriye panemumu. Ismail banjur matur : Dhuh rama, sumangga kula aturi
nindakaken punapa ingkang kadawuhaken dhumateng panjenengan, rama. Insya Allah
rama badhe pirsa, bilih kula kalebet golonganipun tiyang-tiyang ingkang sabar”.
Rerangkaianipun upacara ibadah Idul Adha, wiwit maos takbir ngantos
pelaksanaan shalat Id lan pemragatipun kewan qurban, ingkang dagingipun dipun
bagi-bagi dhateng para sederek fakir miskin, menggah kita kaum muslimin
tartamtu mengku hikmah ingkang sakalangkung ageng sanget.
Ucapan takbir, umpaminipun, dipun
kumandangaken dening kaum muslimin, nggambaraken wantenipun kesatuan akidah,
manunggalipun tekat saha cita-cita gesang, inggih punika ngumawula dhumateng
Allah SWT. Dene shalat Id, anggadhahi makna minangka pengejawantahan raos taqwa
kita dhumateng Allah SWT, kanthi taqwa ingkang saleres-leresipun. Ingkang
sedaya punika anggadhahi pengaruh ingkang ageng salebetipun usaha mbentuk
kasampurnanipun mental saha ruhaniyah kita, nuju kemantepanipun gesang
istiqomah, ingkang kaajab saget nuwuhaken sawarnining kemaslahatan gesang,
wiwit ing ndonya ngantos ing akhirat.
Pramila saking punika, kanthi
mendhet piwucal adiluhung lan hikmah Idul Adha, dipun ajab wanten ningkatipun
ketaatan kita dhumateng Allah SWT saha Utusanipun, lan ningkatipun keihklasan
berqurban. Kita yakin kanthi seyakin-yakinipun, bilih gegayuhan satunggalipun
cita-cita utawi idham-idhaman kedah sarana pengurbanan. Saya ageng gegayuhan
ingkang dipun tuju, ugi kedah saya ageng pengurbanan ingkang dipun wedalaken,
minangka tebusanipun gegayuhan kala wau. Ningkatipun iman saha taqwa, ugi
minangka gegayuhan ingkang utami. Pramila saking punika usaha ningkatipun iman
saha taqwa, kedah dipun tebus kanthi pangurbanan ingkang ageng. Sebab, tiyang
ingkang iman saha taqwa, ateges tiyang ingkang bebas saking tumindak syirik, berusaha
kanthi saestu kangge nindakaken sedaya dhawuhipun Allah SWT lan ninggalaken
awisanipun.
Allahu Akbar, Allahu Akbar, Allahu Akbar,
laa ilaaha illallahu Allahu Akbar, Allahu Akbar walillahil hamdu.
Para sederek kaum muslimin lan muslimat.
Jamaah ‘aidin lan ‘aidat rakhimakumullah.
Minangka kawulanipun Allah SWT
ingkang dipun titahaken kanthi winates daya lan kemampuan, mila kita kedah
menyadari bilih manungsa mesthi kagungan kekhilafan wanten ing tumindakipun,
ananging kekhilafan kalawau mbaten badhe langsung terus manawi enggal-enggal
menyadari dhateng kekilafanipun. Kasunyatanipun para sederek, asring kita
medhanget pawartos ing media elektronik, utaminipun TV utawi ugi surat kabar,
kathah kedadosan-kedaosan ingkang andadosaken keprihatosan kita sami, kadosta
marakipun kerusuhan missal, bentrokan dumados ing pundi-pundi panggenan,
sintemen antar golongan, kasus koropsi , narkoba, lan taksih kathah persoalan
ingkang dumados ing kalanganipun masyarakat.
Pramila kangge mbendung supados
persoalan ingkang asring dumados ing kalanganipun masyarakat kita punika mboten
kebablasan, sedaya perkawis kedah kita wangsulaken dhateng aturan utawi
undang-undang ingkang sampun maton, sarto aturan syar’I ingkang sampun maton.
Sedaya kala wau kedah kita ugemi
kanthi pangertosan ingkang saestu, sahingga wanten ing pangetrapanipun mbaten
mlanggar saking undang-undang ingkang sampun mlampah. Insya Allah manawi sedaya
menyadari dateng kekiranganipun piyambak-piyambak mila sedaya persoalan ingkang
dumados ing tengah-tengahipun masyarakat saget enggal dipun atasi kanthi
sekeca. Ananging manawi sedaya paraga nagari tansah mbeguguk ngutha waton
tansah mentingaken lan mempertahanaken kepentinganipun piyambak-piyambak mila
mokal lan tangeh lamun manawi ketentreman badhe saget dados kenyataan. Sikap
tegas ing ndalem penegakan hukum dados kunci sukses uwal saking sedaya reribet
ingkang dumados ing sedaya lapirsan masyarakat, hukum tidak memandang bulu.
Manawi penegakan hukum ing nageri punika mbaten saget mlampah kanthi sae, mila
inggih kados sak mangke punika kawontenanipun. Lan sedaya kala wau mujudaken
gambaran bilih kita sedaya dereng mampu nahan nafsu ingkang mbaten sae.
Ananging ingkang penting tumrap kita sedaya nyekseni wantenipun
kekadosan-kedadosan ingkang ndadosaken kisruh, mangga dipun serahaken dateng
ingkang kawogan, kita selaku warga negari ingkang sae kedah kagungan wawasan
ingkang wicak sanan. Ampun ngantos gampil kabujuk dhateng tiyang-tiyang ingkang
nedya ndamel kisruh. Sebab sedaya perkawis mesti saget dipun rampungaken kanthi
sae , manawi sedaya elemen masyarakat guyup rukun, bersatu kita teguh ,
bercerai kita runtuh.
Para sederek kaum muslimin lan muslimat.
Jamaah ‘aidin lan ‘aidat rakhimakumullah.
Kanthi Idul Adha ing tahun 2012 M
punika ingkang ing kasunyatan taksih kathah pacoben dalah kekadosan ingkang
mrehatasaken, mila sumangga kita sasaget-saget nyonto dhateng kepemimpinan Nabi
Ibrahim as lan Nabi Ismail as. Wanten
ing pagesangan kita, sahingga saged manggih rahmatipun Allah SWT, kanthi gesang
ingkang sakinah mawaddah warahmah. Akhiripun sumangga kita sesarengan nyenyuwun
dhateng Gusti Allah, mugi-mugi kita sedaya dipun paring hidayah kanthi manah
ingkang hening, sedaya ibadah kita katampi dening Allah SWT. Sahingga saget
mujudaken sifat lan sikap ingkang sae. Akhiripun saget anggayuh negeri ingkang
baldatun toyyibatun warobbun ghofur, begja mulaya ing ndonya dumuginipun ing
akhirat, amin ya rabbal ‘alamin.
Selajengipun kangge penutup
khotbah, sumangga kita nundukaken sirah lan ngeningaken manah kita, nyuwun
dhumateng Allah SWT kanthi ihklas karana Allah, mugi-mugi sedaya panjangka kita
saget dipun kabulaken Allah SWT.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar